Gevelbekleding in bakstenen

Gevelstenen worden wellicht het meest gebruikt voor de buitenmuur. Ondertussen bestaan ze in alle maten en gewichten: van licht tot donker. Vel echter niet te snel een oordeel: ook een zwarte gevelbekleding heeft zijn charmes. Wie op zoek is naar soorten gevelstenen, kan misschien best inspiratie halen bij één van de aanbieders.
Hun websites hebben vaak een overzicht met vele voorbeelden waaruit je snel kan afleiden waar je voorkeur ligt. Onderaan het artikel geven we enkele nuttige adressen mee.

Het gamma aan bakstenen is werkelijk ongelofelijk groot: Binnen België bestaan er al meer dan 3.500 soorten. Er zijn dus grote verschillen en men tracht nog steeds zeer creatief aan het werk te gaan en dit gamma uit te breiden. Er wordt ingegaan op de kleur, andere texturen en ook formaten: van bakstenen met reliëf tot strak uitziende bakstenen.

Soorten vormen gevelstenen.

Gevelstenen worden ingedeeld in drie grote groepen. De groep waartoe ze horen is afhankelijk van het productieproces.

Handvorm gevelstenen

Het oppervlak van een handvormsteen is ruw en elke steen is qua vorm uniek. Handvormgevelstenen worden gemaakt met behulp van machines die het proces van vroeger nabootsen: Toen werden ballen klei in een houten vormbak geworpen. Het klei wordt in zand of zagemeel gerold om te beletten dat het klei zou blijven kleven.

Strengpers gevelstenen

Een geperste gevelsteen is strak afgelijnd en heeft rechte randen. Het oppervlak is perfect glad, zonder plooien, en kan bezand of onbezand zijn. Op bepaalde strengpersgevelstenen wordt bewust een oppervlaktetextuur aangebracht. Een strengpersgevelsteen kan al dan niet met of zonder gaten zijn.

Vormbakstenen

Zulke gevelstenen worden gekenmerkt door hun ‘ouder’ uitzicht.
De randen zijn afgerond en brokkelen in beperkte mate af. Op het zichtvlak kunnen cementsporen zichtbaar zijn. Tijdens het proces worden ze nagewalst. De stenen zijn regelmatiger van vorm en zonder nerven.
Om deze stenen te produceren vertrekt men van gloednieuwe gevelstenen die onderworpen worden aan een extra behandeling die hen zo hun verouderde karakter verleent.

Wasserstrich gevelstenen

Een iets kleinere en vrij nieuwe categorie zijn de wasserstrich gevelstenen (straatbakstenen). Deze combineren de ruwheid van een handvorm gevelsteen met het onbezande van een strengperssteen. Op die manier wordt een levendige steen gevormd met heldere kleurschakeringen.

Behandelingen tijdens en na het bakken van de bakstenen

Behandelingen tijdens het proces

Tijdens het productieproces kunnen er wel enkele handelingen gedaan worden. Op die manier komt men ook aan het gewenste effect van de steen:

Trommelen van de kleivorm

De randen van de bakstenen worden tegen elkaar afgeschuurd waardoor de stenen minder regelmatig zijn van vorm en op die manier krijgt deze een rustiek karakter mee.

Engoberen

Er wordt een vloeistof met kleurontwikkelde oxiden of minerale pigmenten op de droge kleisteen gespoten. Dit wordt dan mee gebakken in de steen waardoor deze een glans meekrijgt. Er is een uitgebreid gamma aan kleuren mogelijk.

Glazuren

Deze behandeling is in feite hetzelfde als engoberen, maar men werkt hier enkel op minerale basis. De kleuren kunnen variëren van satijn- tot hoogglanzend.

Behandelingen na het proces

In sommige gevallen kunnen de stenen nog een extra nabehandeling ondergaan:

Smoren

De gebakken stenen worden opnieuw afgestookt waardoor een omzetting in kleur plaatsvind: van rood naar grijs.

Afbeitelen

Het oppervlak wordt afgebeuteld waardoor een ruwe / rotsachtige structuur aan de gevel kan gegeven worden.

Trommelen

Dit proces kan je vergelijken met een droogtrommel: De bakstenen worden in een cilinder geworpen en door het schuren (tegen de wanden en tegen elkaar) worden de hoeken afgerond en licht gebroken. Het uitzicht van zulke stenen is dan vergelijkbaar met ‘herbruiksteen’.

Cementeren

Het doel is om de steen nog beter te laten lijken op echte herbruiksteen. Men zal dan de stenen overdekken met een cementlaag of een kaleilaag.

Verven

Het is perfect mogelijk om op het gevelmetswerk nog een verflaagje aan te brengen. Er is wel een speciaal soort baksteen nodig die zeer vorstbestandig zijn omdat de verflaag er voor zal zorgen dat het vocht minder snel verdampt.

Steenstrippen

Steenstrips zijn afgewerkte stenen die in vlakke schijven of hoekstrippen worden verzaagd. Ze kunnen aangebracht worden op een reeds bestaande gevel, waardoor deze een nieuw uitzicht verkrijgt. Door hun beperkte dikte (ongeveer 2 centimeter) kunnen ze ook binnenshuis gebruikt worden zolang deze maar op een droge, vlakke en stabiele ondergrond kan bevestigd worden.

Voordelen en nadelen gevelbekleding in baksteen

De voordelen

• Er wordt steeds een ruimte tussen de ruwbouw en de stenen gevel gelaten (de zogenaamde spouwmuur die kan opgevuld worden met isolatie). De buitenste muur vangt bij regenweer het water op. Baksteen is namelijk het materiaal met het hoogste waterbufferende vermogen en dus het materiaal bij uitstek op het vlak van zijn regenwerende functie.
• Gevelstenen hebben een lange levensduur van maar liefst 75 jaar.
• Er is veel flexibiliteit mogelijk om een gebouw vorm te geven: hoeken vormen geen probleem en improvisatie is perfect mogelijk.
• Gevelbekleding in stenen zijn relatief goedkoop.
• Aangezien ze makkelijk te verwerken zijn, zijn er ook geen ingewikkelde achterliggende constructies nodig.
• Er is relatief weinig onderhoud nodig. Bij de sloop kunnen veel stenen ook gerecycleerd of hergebruikt worden, dus op het oog van het milieu zijn stenen geen slechte keuze.

De nadelen

• Omdat deze contructie vrij zwaar is, is er ook een stevige fundering nodig om al het gewicht te dragen.
• Tamelijk breed: een steen is al snel 10 centimeter breed.
• Het voelt ruw aan.

Gevelstenen lijmen

Het is ook mogelijk gevelstenen te lijmen in plaats van te metsen. Er is hiervoor wel een speciale vormvaste steen voor nodig maar de constructie zou zelfs sterker zijn dan de traditionele gemetste. Qua prijs is deze ongeveer 10% duurder als de gemetste gevels, maar voegen is zelfs niet nodig. Op het gebied van waterdoorlaatbaarheid of isolatie wijzigt er ook niets ten opzichte van de gemetste gevelstenen.
Meer informatie is terug te vinden een van de handige brochures op omnicol.info

Info, richtprijs en nuttige adressen

Qua prijs kan je rekenen van 20 euro tot 50 euro per vierkante meter. Volledig verwerk en gevoegd komt dit neer op een prijs dat begint vanaf 70 euro à 90 euro per vierkante meter. Elke situatie is natuurlijk anders en er zitten ook wel prijsverschillen in het soort steen dat de voorkeur krijgt.